دبیر و سخنگوی شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی با اشاره به اهمیت موضوع تنش آبی در کشور و استان گفت: دبیرخانه شورای گفتگوی استان از سال گذشته همکاری های مناسبی با استانهای منطقه 5 کشور برقرارکرده ایم و در صدد آن هستیم به منظور کاهش مشکلات منطقه ای اقدام نماییم.

به گزارش روابط عمومی دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان شمالی ، سعید پورآبادی دبیر و سخنگوی شورای گفتگو و رئیس اتاق بازرگانی استان در جلسه کمیته کارشناسی ذیل شورای گفتگوی که در مردادماه 1401   با حضور نمایندگان  اعضای شورای گقتگوی دولت و بخش خصوصی برگزار شد به اهمیت موضوع تنش آبی در کشور و استان اشاره کرد و مباحثی دراین خصوص ایراد فرمود.

وی افزود: دبیرخانه شورای گفتگوی استان از سال گذشته همکاری های مناسبی با استانهای منطقه 5 کشور برقرارکرده ایم و در صدد آن هستیم به منظور کاهش مشکلات منطقه ای اقدام نماییم.

در ادامه اشکان کاویانی رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تصریح کرد: با توجه به اینکه در سالهای اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی ها میزان ورودی اب خوان های استان کاهش پیدا کرده است و به دلیل افزایش برداشت آب از ابخوان ها افزایش پیدا کرده است.

ایشان با اشاره به عدم مدیریت دولت در خصوص مشکلات ابی گفتند: عدم نظارت اصولی و دقیق دولت و نمایندگان دولت در استان موجب بحران آب شده است و با کشت انواع محصولات کم آب بر ، مدیریت منابع آبی وآمایش سرزمینی… می توان به کاهش این تنش کمک کرد.

  کاویانی افزود: در حال حاضر به جایی رسیده ایم که اکثر دشت ها دچار بحران کم آبی شده اند و با توجه به کاهش بارندگی از240 میلی متر به 110 میلی متر و تبخیر و تعرق آب در استان و از طرفی کشاورزان گرایش بیشتری به سمت کشت گیاهان آب بر پیدا کرده اند و غالب کشت در استان پیاز ،گندم و …می باشد .

در ادامه جناب آقای حسین نژاد مدیر حفاظت و بهره برداری از منابع آب استان (شرکت آب منطقه ای) با اشاره به طرح مدیریت مشارکتی در دشت شیروان –فاروج گفت : اجرای این طرح ها زمان بر و مستلزم تداوم می باشد.

ایشان افزود : با توجه به اتمام طرح ولی مشارکت های مردمی انجمن صنفی چاه داران ادامه دارد ولی متاسفانه تفکر سیستمی و اداری در بین دستگاهها وجود ندارد و هر یک جزیره ای و تابع اهداف مستقل خود اقدام می کنند.

آقای حسین نژاد گفت: در استان خراسان شمالی 11 دشت وجود دارد که مجموع آن 8 دشت ممنوعه  و از این مجموع 4 دشت (اسفراین، صفی آباد ،جاجرم ، شیروان ،فاروج )ممنوعه بحرانی اعلام شده است و به لحاظ توسعه قابل برداشت نمی باشد.

ایشان افزود:  دشت شیروان از سال  65 ،دشت اسفراین از سال 69 ، دشت جاجرم از سال 70 ممنوعه اعلام شدند و هیچ گونه پروانه ی کشاورزی برای این دشت ها صادر نمی گردد و همچنین در راستای اجرای طرح تعادل بخشی 25 درصد از پروانه ها تعدیل شده اند.

او ادامه داد : عدم همکاری دستگاههای انتظامی جهت انسداد چاهها با پیمانکاران انسداد چاهها و نیز عدم همکاری کشاورزان از طریق عوامل طبیعی و …از جمله مشکلات حفاظت از منابع آبی در استان  است.

در ادامه افزود: چنانچه دیدگاه عمومی به نظارت در مدیریت آب صرفا بصورت دولتی باشد و اجماع عمومی و مشارکت مردمی بوجود نیاید ، بحران آب تبدیل به فاجعه خواهد شد.

 ایشان با اشاره به بالاترین ضریب برداشت اب از سفره های زیر زمینی در خراسان شمالی نسبت به سایر استانها افزود: استفاده از دانش کشورهای پیشرو در زمینه استحصال آب و نیز استفاده از پساب می تواند به کاهش مشکلات کمک نماید.

عباسپور با اعلام اینکه قیمت آب در کشور بصورت واقعی نیست گفت: کشت محصولات کشاورزی پر آب بر مانند هندوانه ارزان قیمت و صادرات آن به کشورهایی مانند ترکیه به قیمت ناچیز از جمله عوامل مهم در واقعی نبودن قیمت آب می باشد.

ایشان با اشاره به پروژه های کلان مانند انتقال آب از دریاچه خزر و خلیج فارس گفتند : متاسفانه برخی سیاست گذاری ها به سمت عدم ذخیره سازی آب های روان است و انتفاع این پروژه ها باعث عدم تمایل به مدیریت منابع آبی شده است.

در ادامه آقای آبسالان مدیر عامل محترم شرکت صاحب گفت: با اشاره به هدررفت 30 درصدی آب در استان و مستهلک بودن خطوط انتقال آب  و فرسودگی شبکه در استان ، نظارتی بر احیای این حوزه نشده است.

ایشان افزود: در حوزه کشاورزی و آب شرب هم مشکلات هدر رفت و عدم مدیریت منابع ابی وجود دارد . صنایع بزرگ استان از آب شرب و منابع طبیعی استفاده می کنند ولی لزوما دولت در حوزه پساب و فاضلاب صنایع سیاست گذاری مناسبی انجام نداده است.

آقای آبسالان افزود: در اکثر کشورها شبکه شرب و شبکه ی غیر شرب صورت مجزا می باشد که حتی هزینه ی پرداختی مشترکین در این دو شبکه متفاوت است ولی متاسفانه هیچ سرمایه گذاری در این زمینه نشده است.

در ادامه آقای پورکاظم نماینده محترم سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گفت: با توجه به اینکه مصرف عمده ی استان خراسان شمالی در حوزه کشاورزی است ، عدم بهره وری لازم و تخصیص بودجه به روش های نوین کشاورزی بدون بازخورد مانند (آبیاری بارانی) در زیست محیط های گرم استان باعث از بین رفتن منابع و اعتبارات دولتی می شود.

ایشان با اشاره به موضوع بازچرخوانی آب در کشورهای توسعه یافته گفتند: سندی با عنوان سند “سازگاری با کم آبی”تهیه شده است که پیشنهاد می گردد با توجه به نادیده گرفته شدن این سند ، مجددا احیا گردد.

در ادامه آقای بهنام فر نماینده محترم گمرک استان افزود: ایشان مداخله دولت در حوزه کشاورزی را یکی از بزرگترین مشکلات این حوزه برشمرد و ساخت سدهای متعدد در روستاها را از عوامل کم آبی در روستاها اعلام کردند و گفتند: به این ترتیب روستاییان برای جلوگیری از کم آبی به حفر چاههای غیر مجاز رجوع کردند.

سپس آقای داوری نماینده محترم انجمن پیمانکاران استان گفت: زمانی که مدیریت آب در روستاها از آب بخش ها به ادارات آب و فاضلاب و دستگاههای اجرایی سپرده شد ، مشکلات بیشتر شد .

ایشان افزود: مراکز بین راهی ، مساجد و مکانهای عمومی از نظارت دستگاه متولی خارج شده است و هدر رفت آب در این اماکن به وفور دیده می شود.

در ادامه آقای دکتر شادلو توضیحاتی را در خصوص راهکارهای تنش آبی را بیان کرد و گفت: مهمترین مشکلی که در زمینه رخدادهای طبیعی وجود دارد ، حوزه مدیریت بحران است .با توجه به تغییر دولتها و مدیران استانی این تغییرات در حوزه مدیریت بحران که نقطه عطفی است در مهار بحران های طبیعی مانند سیل ،زلزله و طوفان و… متاسفانه به دلیل تغییرات این حوزه در زمان حوادث غیر مترقبه عملکرد مناسبی را نخواهد داشت.

ایشان افزود: بکارگیری از ترویج و دانش فنی کشاورزان منطقه ای اثر بخش تر از دستگاههای متولی این حوزه می باشد.

آقای شادلو با اشاره به کاشت گیاهانی که از فرسایش آبی ،بادی جلوگیری می کند و به تسویه آب نیز کمک می کند گفتند: به عنوان مثال رودخانه ای که از شیروان حرکت می کند و بوی نامناسبی نیز دارد با کاشت گیاهان تسویه کننده ، این عیب را برطرف کرد.

ایشان افزود: از طریق روش گیاه پالایی (روشی است که براساس گیاهان و فعل و انفعالات آن ها با خاک و  میکروارگانیسم ها صورت میگیرد.این روش شامل تصفیه آب و خاک است.

گیاهان و جلبک ها همراه با میکروارگانیسم های خاک ، تحرک برخی از آلاینده ها را کاهش می دهند (تثبیت گیاهی) ، آنها را جذب می کنند (استخراج فیتو) ، آنها را در بافتهایشان ثابت می کنند (تثبیت گیاه) و یا آنها را متابولیزه می کنند ، سم زدایی و از بین می برند (تخریب گیاهان).علاوه بر جلوگیری از فرسایش کمک بزرگی به خوراک دام می کند و درآمد اقتصادی خواهد داشت.

درانتهای این جلسه مقرر گردید سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اقدامات لازم جهت احیای سند “سازگاری با کم آبی” را در اسرع وقت اجرایی نماید  

مقرر گردید دبیرخانه شورای گفتگوی استان پیشنهادات و نقطه نظرات در خصوص راهکارهای کاهش تنش آبی در استان را به انضمام گزارش تهیه شده ( به شرح پیوست) به دبیرخانه منطقه 5 کشور و شورای مرکز  اعلام نماید.